Introductie

Na het (voorlopig) verkennen en formuleren van de ambitie is het zaak een regionale of lokale QuickScan te maken. Deze moet inzicht geven in verschillende aspecten op regionaal en/of lokaal niveau. Immers, een transitieprogramma wordt altijd opgezet in een bestaande sociale en organisatorische omgeving. Die bestaat uit een dynamisch geheel van afspraken, regels, instituties en alle mogelijke organisaties. En natuurlijk zijn er ook andere initiatieven en spelers. Dat ise de bestaande dynamische orde. Het is zaak om te weten war er is (of niet) en hoe daar op aangehaakt kan worden (of juist niet).

Hoe je een QuickScan moet opzetten en uitvoeren is al vele malen bedacht. Je kan het zelf doen, maar er zijn ook de nodige organisaties die dat (al dan niet op commerciële basis) voor je kunnen doen. Maar dat ontslaat je niet van de noodzaak om te formuleren wat je wil weten. Uitgangspunt is een heldere ambitie.

Aanpak

Een QuickScan is het maken van een fysieke (regionale) 'foto' (de situatie 'as is'). Met deze methode kijken we daar op drie manieren naar die met elkaar samenhangen: schaal, samenhang en systeem.

Schaal: Wat is de schaal van jullie programma?

• Aard (volume, kwaliteit, stabiliteit van de grondstoffenstromen (materiaalstromen op COROP+ niveau)
• Aanwezige competentieniveau (aanwezige mensen in regionale arbeidsmarkt)
• Aanwezige organisatiegraad: regionale specialisatie en aanwezige bedrijvigheid via CBS

Samenhang: Wat is de (al bestaande) samenhang?

• Wat is de scope van het programma? Lokaal, regionaal, etc.
• Hoe bepaal je de grenzen van het programma?
• Hoe de samenhang versterkt of tegengewerkt door al bestaande ontwikkelingen.

Nota Bene: Samenhang wordt in het werkboek opgevat als integraal. Hoe geef je op een samenhangende manier aandacht aan de vier grote opgaven van deze tijd.

Systeem: Wat is de organisatorische (en in het verlengde daarvan: veranderkundige) opgave?

• Voor bestaande afspraken?
• Voor de markt - je kan denken vanuit het Transmissie-model (hoe ziet markt eruit (b2b, etc))
• Voor de desbetrreffende materiaalstromen/ketens

Deze vragen worden op de werkbladen uitgewerkt. Onderstaand vind je hier een schematisch voorbeeld van terug.

Schaal, samenhang en systeem

Terugkijkend op de voorgaande analyses, wat is de impact van de QuickScan op de drie ontwerpprincipes schaal, samenhang en systeem? Ook deze vragen beantwoord je op de werkbladen.

Doelen stellen

Mooi al die informatie. Je hebt een overzicht. Misschien niet perfect, maar bruikbaar. Tijd om concreet te worden en doelen te stellen. Er zijn nogal wat tools en werkvormen om of alleen of met elkaar doelen te bepalen. Van beiden geven we er hier een paar.

Individueel

• Misschien wel de bekendste aanpak om doelen te stellen is de SMART-methodiek, zie: Scribbr
• Doelen stellen, hoe doe je dat?, zie: Toolshero
• Inzicht in projectdoelstellingen, zie: Atlassian

Collectief

• Aanpak om als team het gezamenlijke doel te bepalen, zie: Eqavet
• De DOE MEE tool om met kennis van gedrag beleid te maken, zie: BIN NL
• Het ontwerpen en ontwikkelen van de beleidsverbetercyclus, zie: Beleidsverbetercyclus

Aarzel niet om verder te kijken. Er is keuze te over.

Krachtenveld analyse

Het maken van een krachtenveld analyse geeft (mede) inzicht in de haalbaarheid van de ambitie. Hieronder staat een analyse opgebouwd uit twee keer vijf krachten; vijf positief en vijf remmend. Pas de genoemde krachten aan als dat in jullie situatie gewenst is.

Het kan nuttig zijn elke kracht te beoordelen op een schaal van één tot tien (misschien optellen?) en de lengte van de pijlen dienovereenkomstig aanpassen. Zo wordt de analyse ook visueel.