Via de minor Business Models & Financial Technology heb ik gewerkt aan een adviesopdracht voor het vak Business Models. Deze opdracht was op initiatief van bureau Trends & Concepts uit Enschede. In samenwerking met Regio Twente (bureau Agenda voor Twente) hebben vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, overheden, kennisinstellingen en ngo’s van gedachten gewisseld over regionale ketenintegratie. En de mogelijkheid om de regionale economie in Twente te bevorderen. De aanleiding was om een andere verdeling van opbrengsten over de productieketen te realiseren. Zodat de boer een eerlijke prijs krijgt, naast bescherming van milieu en landschap.
[bron: PBL (2012), gelicentieerd onder CC-BY 3.0].
Gedacht wordt aan een zogenaamde “ketencoöperatie”, waarin de vier schakels in de agri/food keten in Twente in één bedrijfsmodel zijn samengevoegd. Dit zijn de producent (boer en tuinder), verwerker(s), retailer en consument. Een dergelijke coöperatie is nieuw omdat deze zich over de verschillende schakels in de keten uitstrekt en de totale gegenereerde winst evenredig over de schakels verdeelt. Tot nu toe beperken coöperaties zich vaak tot één schakel in de keten, voornamelijk producerende boeren.
Mijn opdracht bestond uit het onderzoeken van hoe zo’n ketencoöperatie er uit kan zien. Daarvoor heb ik relevante literatuur bestudeerd en interviews gedaan met verschillende schakels binnen de keten om zo hun kant van het verhaal inzichtelijk te krijgen.
Ook heb ik gekeken naar andere ketencoöperaties om mij te inspireren. Zij proberen elk op hun eigen manier invulling te geven aan coöperatie binnen de keten. Hieronder kunt u ze vinden als u zelf nog verder wil lezen.
- Local2Local, gericht op het op de markt brengen van streekproducten,
- Fruitmotor, ketencoöperatie gericht op verduurzamen van fruitteelt in de regio,
- Zwolse Stadslanderijen, boeren die samen een lokale voedselketen op willen zetten.
- Amstelgoed Natuurzuivel/Boeren van Amstel, verwerken van eigen melk door boeren,
- Markelokaal, coöperatie die streeft naar lokaal geproduceerd voedsel.
Uiteindelijk heb ik vormgegeven aan het business model van ketencoöperatie met behulp van een waardenetwerk. In een waardenetwerk visualiseer je de waarde die gecreëerd wordt door samenwerkende partijen middels uitwisselen van kennis of informatie of het leveren van goederen en diensten. In de figuur een voorbeeld van het waardenetwerk van een mogelijke ketencoöperatie.
Deze waardenetwerken geven verschillende opties voor een nieuw businessmodel in de keten. Bijvoorbeeld een samenwerking tussen enkele schakels of een samenwerking tussen alle schakels in de keten. Aan de hand van deze nieuwe businessmodellen hoop ik vorm te geven aan een evenredige winstverdeling tussen schakels in de agrarische sector en voedingsindustrie. De resultaten van deze opdracht worden gebruikt om concrete samenwerking en ketencoöperaties in Twente te realiseren.
