Introductie

In de inleiding is stilgestaan bij het zoeken naar de taal die (zo goed mogelijk) aansluit bij de verschillende partijen die bij een transitieprogramma betrokken zijn. Werken met een zo goed mogelijk passende taal is een rode draad die door alle bouwstenen heenloopt, maar misschien wel extra belangrijk is bij de rapportage. Het gaat er immers om resultaten zo te verwoorden dat deze begrepen door de doelgroep waarvoor gerapporteerd wordt.

Daar zit de crux. Verschillende doelgroepen spreken verschillende talen en werken met verschillende (sets van) eisen (zie hiervoor het overzicht van raamwerken). Dus: voeten op de grond, realistisch blijven en accepteren dat je het nooit iedereen naar de zin kunt maken.

Hanteer drie uitgangspunten:

• Beeld gaat voor tekst; maak beeld als dat kan. Doe dat in één stijl en laat het professioneel doen (dus gaat niet een beetje rommelen).
• Animaties houden de aandacht vast. Kijk hoe je beweging kunt gebruiken – van ‘pratende hoofden’ tot tekeningen, tot teksten – maar zorg dat het niet rommelig wordt.
• Korter is beter. Probeer een YouTube te maken van zeg 90 seconden om daarin je boodschap over te brengen (let op: lastig tot zeer lastig). Of neem anders het tijd-format van de TEDx. Dat is gemiddeld 15 minuten. Kort, maar wel voldoende.

Voorbeelden

Hier geen tools maar voorbeelden van verschillende soorten rapportage, ter inspiratie.

• Beetje saai, maar toch de moeite waarde om te kijken deze presentatie van de Critical Raw Materials Act van de EU, zie: https://www.youtube.com/watch?v=CTQ4s_H3VQs
• Heel mooi vormgegeven is het Rapport ‘ToekomstMakers-Model’ (2024) van de Radboud Universiteit, zie: https://www.ru.nl/over-ons/missie-en-strategie/strategische-themas/duurzaamheid/duurzaamheidsbeleid/het-toekomstmakers-model
• Ook heel mooi is de vormgeving van dit interview met Dennis Meadows, een van de auteurs achter het baanbrekende – inmiddels vijftig jaar ‘oude’ – rapport ‘Limits to Growth’. Los van de inhoud is het de moeite waard om te zien hoe wetenschappelijke inzichten, taal en animaties gemixt en gevisualiseerd zijn, zie https://www.youtube.com/watch?v=U7Z6h-U4CmI
• Kijk voor de aardigheid naar deze Belgische animatie over de SDGs voor kinderen, zie: https:// www.youtube.com/watch?v=tzTRS9g0Ht8
• Wat tot slot niet mag ontbreken is deze excellente TEDx van het Stockholm Resilence Institute over de Planetary Boundaries, zie: https:// www.youtube.com/watch?v=RgqtrlixYR4